Suoddjidum luonndo Svierigin

Svierigin ja moatten ietjá rijkan luonndoreserváhtta l akta dábálamos vuogisj guhkaájggásattjat árvulasj luondov suoddjit. Ulmutja li maŋemus vihttalåkjagijn bájnatjam ja bäjsstám luonndobirrasijt ruvábut gå goassak åvddåla histårjån. Hähttup danen buorebut suoddjit ja gáhttit mijá vuovdijt, tjátjijt, guohtomednamijt, merrasuollulagájt ja ietjá luonndobirrasijt.

Merra luonndoreserváhta li maŋemus ájgen dättoduvvam vuohken suoddjit moadda aktelis bájkijt meran.

Gávnnuji vargga 4000 luonndoreserváhta mijá rijkan. Gåbttji bájkoj 85 prosännta gájkka vijddudagás Svierigin mij la suoddjidum birásbálkajn viehkken. Goappátjagá lenastivra ja kommuvna máhtti luonndoreserváhtajt vuododit.

Svieriga gátte li luonndoluohkko sieldes stuorra árvos goappátjagá álmmugij ja sjaddo- ja juodosiellemij ma dárbahi tjáhtjebirrasijt.

Suoddjit mijá gáttijt la 1950 rájes gávnnum. Dalloj lij ulmme bisodit álmmuga ålggoiellemav. Gáddesuoje ulmme dálla l aj bisodit ednam- ja tjáhtjebájkijt danen gå li biologalattjat árvulattja.

Natura 2000 la värmmádahka suoddjidum bájkijs ålles EU:an. Árvulasj luonddobájke li tjerdaj jali luonndotjerdaj ma li sierraláhkáj árvulattja europealasj vuojnos. Ulmme värmmádagájn la duostudit tjerdaj ja iellembirrasij muorrodimev.

Svierigin gávnnuji bájkoj 400 Natura 2000-bájke. Dajs moatte li aj luonndoreserváhtta jali suoddjimpárkka, men vil ienep bájke dávk dárbahittji ålles suojev luonndoreserváhttan.

Svierigin li vihtta biosferrabájke. Ållesti suoddjimpárkajt, reserváhtajt ja ietjá bájkijt alla luonndo- ja kultuvrraárvoj.

Biosferrabájke e bájkev suoddji juridijkalattjat. Sajen la bargo birra luonndogáhttimiijn ja nanos åvddånimijn ådå vuoge milta.

Ulmme l máhttelisvuodajt dahkat giehtadallat aktavuodav ulmutja ja luondo gaskan nanos vuoge milta, dat javllá sämmibále goappátjagá ávkkit ja bisodit. Biosferrabájke l vuohke sebrudahkaj gähttjalit ådå máhttudagáv ja anoduvvamav sämmibále gå ulmutja årru ja doajmmi bájken.

Värálárbbe l sadje, birás jali gávnne mij sierraláhkáj giehttu ednama ja ulmutja histårjå birra. Luonndo- jali kultuvrramujto ma vuojneduvvi nåv ájnnasin ulmusjvuohtaj at galggá suoddjiduvvat ja bisoduvvat boahtteájggáj.

UNESCO värálárbbelistan gávnnuji moadda ednama tjáppemus ja árvulattjamus luonndobájke sisitjáledum. Svierigin li lågenanvihtta väráltárbe, massta gålmån li sieldes alla luonndoárvo:

• Laponia Lapplándan
• Höga Kusten Luoktameran
• Oarjje Ölánda sádjoednam

Ienep diededibme gávnnu webbabiele dárogirelak ja ieŋŋgisgielak åsijn.