Kultuvrehistovrije
Björnlanden nasjonaaleparhke lea voenesne gusnie lea gaavneme dovne spaenjietjaalegh jïh spaenjieguvvieh. Muvhtene ennje mijjieh gaavnimh gïejh mijjen maadtojste jïh dah båeries moerh tsiehkieh vedtieh biologijen gellievoetese jïh aaj daamhtaj tjoevtenje kultuvrehistovrijen gorredæmman. Dah båeries moerh jïh spaenjieh maehtieh soptsestalledh. Nasjonaaleparhke skåajjen biologijen kultuvrevierhtieh gorrede.
Dah saemieh vuemesne
1600-låhkoen raejeste tjaaleldh gaaltijh gååvnesieh guktie eatnemem nuhtjin Sjeltien dajvesne. Staate skaehtiem krïevi jïh eelkie almetjh ryöknedh. Almetjh bårrode årroejin jïh båatsoe lij jaevriej jïh gueliejaevriej bïjre. Dajvesne saemieh årroejin jïh dah fuelhkiej ektesne årroejin “saemieskaehtiedajve”. Jaepie 1793 saemie Varnik Arvidsson tseegki orrebigkemem Häggsjö parhken jillelen. Daan biejjien gååvnese vuesiehtimmie eatnemereservaate Varniksberget nasjonaaleparhken åarjeljillene. Ennje vååjnoes dah gïejh aejkeste gosse saemieh vuemesne jïh gusnie dah vïerin.
Båantaj tïjje
1800-låhkoen aalkovisnie båantah juhtin. Dellie voene sjïdti njieljie hïejmenaajhterh lin Häggsjöesne. Gosse juekemem mieriedi jaepien 1884 dellie Häggsjöen maarhkh dej lïhke kronoskåajjine juakasovvi jïh dah aajhterh stoerre maarhkeaajhterh sjïdtin åenehks tïjjem. Tjïelkesommes gïejh båantijste lea dah ïentjedeepmesjimmieh mah parhkesne gååvnesieh. Dovne Angsjönen luspesne jïh Björkbäckeninie deepmesjimmieh gååvnesieh mejgujmie voestegh pluevieh deepmesjin ïentjide. Dah pluevieh Björkbähken lïhke lij voestegh ïentjedeepmesjimmieh jïh dan mænngan rïehkemedeepmesjimmieh.
Skåajjeburrien tïjje
Gosse juakeme laaken mietie tjïrrehtamme jaepien 1896 dellie lin ajve 2 båantah mah dej maarhkem eekin jïh åålmegeryöknemisnie jaepien 1900 dellie åålmegisnie lin arrendatorh, skåajjebarkijh jïh göökte spidtjh. Mo och Domsjö AB jaepien 1903 åestieji Gideå & Husum AB:em mij dan mænngan Holmen Skog sjïdti. Luvlelen parhkesne lea ennje kronoparhke. Skåajjeburrien gïejh leah naan slahtjegamme tïmperegåetieh (staellieh) jïh ïentjedeepmesjimmie mij rïehkemedeepmesjimmiem sjïdti jïh baalkaj jïh raasti tsïeglh jïh naan tjaalestimmieh moerine mah nasjonaaleparhke daelie vaarjele.
Juoge ietjat rádnaj
Juoge dáv bielev ietjat rádnaj Facebookan, X, Google+ ja mailajn.
